Słownika wyrazów kłopotliwych
  • słowa mylone i mylnie rozumiane
    4.04.2009
    4.04.2009
    Szanowni Państwo,
    będę niezmiernie wdzięczna za pomoc w interpretacji następującego zagadnienia: „Wyrazy mylone i źle rozumiane”, np. irracjonalny to jest 'pozarozumowy', a nie 'absurdalny', por. też adaptować i adoptować, lipny i lipowy, owocny i owocowy itp. Jest to dla mnie bardzo ważne.
    Z góry dziękuję.
  • -wstwo, -stwo
    9.01.2015
    9.01.2015
    Szanowni Państwo,
    chciałabym się dowiedzieć, która forma jest poprawna i dlaczego: wójtostwo czy wójtowstwo? W nazwach miejscowości i dzielnic zdarzają się obie. Słyszałam o zasadzie, że jeśli w ostatniej sylabie mamy literę w to wyraz kończy się na -wstwo. Jak to z tym jest?
  • znów o wokalicznych formach przyimków
    20.02.2011
    20.02.2011
    Witam!
    Jaka jest zasada oraz które zwroty są poprawne: z zadaniem czy ze zadaniem? Kiedy przyimki będące po prostu spółgłoską należy uzupełniać samogłoską?
    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam serdecznie
  • że+by
    17.10.2010
    17.10.2010
    Zgodnie z np. USJP piszemy: „Chcę, żeby grał”, „Nie sądzę, żeby grał”. Słowniki milczą jednak o pisowni że*by w zdaniach typu: „Myślę, że*by się zgodził” (= że zgodziłby się) – czy osobno, mimo że „Myślę, czyby się zgodził”? W Nowym słowniku interpunkcyjnym języka polskiego prof. Podracki podaje jednak: „Czuję w sobie taką ochotę, żebym skakał i tańczył” (hasło taki).
    Michał Gniazdowski
  • Adaptacja fleksyjna zapożyczeń

    10.01.2024
    29.12.2023

    Szanowni Państwo,

    chciałbym dopytać w sprawie nieodmienności wyrażeń łacińskich typu modus operandi. W słowniku można odnaleźć sformułowanie, że wyrażenie w każdej formie jest takie samo. Dla osób znających jednak język łaciński zdania „analiza modus operandi sprawcy”, a tym bardziej „są różne przykłady modus operandi sprawców” wygląda co najmniej dziwacznie. Czy można jednak stosować odmianę takich zwrotów i budować zdania typu „analiza modi operandi”? Jaka jest też przyczyną tej nieodmienności? Z góry dziękuję za pomoc.


    Z wyrazami szacunku

    Daniel

  • Aztatycki
    12.11.2019
    12.11.2019
    Skąd się wzięła cząstka -ty- w słowie azjatycki? Wydawałoby się, że przymiotnik od Azji powinien brzmieć azjański (a może azyjski?), jednak odkryłem, że wyraz ten jest zarezerwowany raczej dla pojęcia azjanizmu (na słowo azjański, chyba nienotowane w słownikach, natrafiłem w jakiejś powieści). Czyżby powodem użycia -ty- w przymiotniku odnoszącym się do Azji była potrzeba odróżnienia go od terminów związanych z azjanizmem, a zatem moglibyśmy mówić o jakimś sztucznym tworze językowym?
  • Do siego roku!
    22.12.2007
    22.12.2007
    Chciałabym jeszcze zapytać o ten Dosi rok. Słownik wyrazów kłopotliwych zaleca dosiego roku, Słownik ortograficznydo siego roku. Kiedyś spotkałam się z wyjaśnieniem, że właśnie ta druga forma jest poprawna, ponieważ nie chodzi tutaj o żadną Dosię (od Doroty). Będę wdzięczna za dodatkowe wyjaśnienia.
    Ewa Koniecpolska
  • Gerlach czy Gierlach?
    12.05.2003
    12.05.2003
    Są dwie formy polskiej pisowni nazwy najwyższego szczytu Tatr: Gierlach i Gerlach. Ta pierwsza forma przez ostatnie stulecie była częściej używana (Taternik, Pamiętniki Tow. Tatrzańskiego, Wierchy, przewodniki). Słowniki języka polskiego podają różne formy jako poprawne (!), niektóre uznają nawet z pewnoscią błędną nazwę Garłuch. Ponieważ nazwa pochodzi z niemieckiej nazwy własnej Gerlach, jest też tak pisana w języku słowackim, czeskim i węgierskim, a równoczesnie „dobrze mi to brzmi” i dominuje w użyciu codziennym wsród turystów, nie widzę powodów, dlaczego wprowadzono formę Gierlach.
    Ale z drugiej strony Kežmarok ma polską formę Kieżmark (a nie Keżmark), a Mengušovce mają formę Mięguszowce (też z ie zamiast e). Co prawda Kieżmark dla mnie brzmi równie dobrze jak Gerlach, ale powoduje moją konfuzję brak jednoznacznej reguły tworzenia polskiej formy obcej nazwy.
    Po tym przydługim wstępie moje pytania są następujące:
    1. Jaka forma (Gerlach vs. Gierlach) jest poprawna?
    2. Jakie jest tego uzasadnienie?
    Z góry dziękuję za odpowiedź,
    Andrzej Górski
  • homonimiczna zagadka
    5.02.2013
    5.02.2013
    Czy w języku polskim da się znaleźć przykłady antonimicznych homonimów albo przynajmniej par bardzo podbnych wyrazów o przeciwstawnym znaczeniu. Taką parę np. w języku angielskim stanowią dwa czasowniki cleave o różnej etymologii, jeden oznacza przecinać, drugi sklejać.
    Z poważaniem,
    Łukasz
  • kilka tysięcy
    5.12.2002
    5.12.2002
    Witam,
    Mam problem z pewną konstrukcją. Czy poprawne jest zdanie „Kilka tysięcy Polaków wie, że są zarażeni”, „Kilka tysięcy Polaków wiedzą, że są zarażeni”, „Kilka tysięcy Polaków wie, że jest zarażone”. Chciałabym też wiedzieć, gdzie szukać odpowiedzi w razie podobnych problemów.
    Dziekuję
    Magda
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego